Hukukta yapay zeka çok hızlı ilerlemese de dünyada oldukça önemli ve somut gelişmeler yaşanıyor. Yapay zekanın en verimli yaşanacağı ve uygulanacağı sektörlerden birinin hukuk olmasına rağmen büyük tereddütler ve gelenekselcilik bunun önüne geçiyor. Bu konuda en cesaretli ülkelerden biri olan Çin ve Estonya, yapay zeka konusunda hukuk alanında büyük adımlar attı.
Çin’deolan yapay zeka destekli savcılar test aşamasında %97 doğruluk oranı veren ve kredi kartı dolandırıcılığı, kumar, tehlikeli araç kullanma, kasten yaralama, görevi engelleme, hırsızlık ve dolandırıcılık gibi suçları analiz edebilen makinalarla hukuk sistemine destek veriyor. Estonya’da ise robot hakimler 7 bin euro ve altı uyuşmazlıklarda inceleme ve analiz aşamalarında aktif olarak mahkemelere destek oluyor. Günümüz hukuk sisteminde örnekleri artan yapay zeka araçlarının geleceğimizde tamamen insan yerini alabilmesi artık söz konusu iken bunun ne kadar güvenli ve adaletli olacağı ya da olması gerektiği konuları konuşulmaya başlandığı görülüyor.
Robot Hakim Adaletli Olabilir Mi
Şu an hakim ve savcıların yapay zeka ile yönetildiğini düşünseydik muhtemelen aklımızda, kararları etki altında kalmadan verdiklerini, yönlendirme ve baskıya uğramadıkları, tamamen tarafsız oldukları, hiç bir beyanı ve delili gözden kaçırmadıkları, seneler sonraya atılmayan dava dosyaları, mahkeme kaleminin işlemleri birkaç günde bitirdikleri gibi birçok sonuç canlanırdı.
“Yapay zeka hakim, daha adaletli ve hızlı olabilir.”
Bu bahsettiklerimiz yapay zeka ile mümkün ve iyi bir orkestrasyon sağlandığında adaleti sağlaycak büyük bir güce dönüşebilir. Elbette ki robot hakimler bir takım riskleri de beraberinde getirecektir fakat bu olumsuz getirilerin çözümlerini de bulmak insanlara düşüyor. Gerek sistem güvenliği gerekse hukuk etiği açısından sonuçlar üretmek gerekecektir. Bu aşamada bu konularda birçok istişareye yer vermek gerekir.
Algortimanın ve sistem güvenliğinin üst düzey bir yapılandırmaya sahip olması gerekir. Bu konuda Hukuk Profesörü Ahmet Ulvi Türkbağ’ın dile getirdiği gibi yapay zeka sisteminin şeffaf olması ve mutlak denetlenebilir bir yapıda olması en önemli şartlar arasında yer almalıdır.
Güven arz etmeyen hukuk sistemlerinde, yapay zekanın ne kadar adalet sağlayacağı sorusu ise göreceli olarak değişebilir. Robot hakimlerin varlığı fiilen söz konusu olduğunda ayrıca kararları etkileyecek ve engelleyecek tüm olasılıkları ortadan kaldıran bir altyapının kurulması gerekliliği de geleceğin konuşulacak konular arasında yer alıyor.
Bugün en azından karar destek noktasında yapay zekanın varlığı, günümüzde hissedilir bir noktaya gelmesi neredeyse çoğu bilim insanı ve hukukçunun hemfikridir. Dijitalleşen dünyada bunun bir adım ve yapay zeka robotlarının ise geleceğin hakimleri olacağı kuşkusuz.
